Ήμουν σκυμμένος πάνω από τον τάφο της μητέρας
μου, τακτοποιώντας τα λουλούδια που της πήγα, ό-
ταν κατάλαβα πως κάποιος είχε έρθει και στεκόταν
από πίσω μου. Γύρισα κι είδα μια αδερφή, από αυτές
που συναντούσα χρόνια στο Βαρδάρι. «Έχετε εδώ τη
μητέρα σας;» με ρώτησε ευγενικά. Βαμμένα μαλλιά,
γυναικωτά φερσίματα, η γνωστή θηλυπρεπής φωνή.
«Βλέπω, την περιποιείστε πολύ, » συνέχισε· «όμως δε
νομίζετε πως αυτές οι μάνες μας κατέστρεψαν; Αν
σήμερα σερνόμαστε στο Βαρδάρι αυτές δεν είναι η
αιτία;» «Δεν έχει νόημα να ψάχνουμε για ευθύνες ε-
πάνω σ’ έναν τάφο, » είπα με δυσφορία·»πάντως να
ξέρετε ένα πράγμα: Αυτοί που δε λατρεύουνε τους
πεθαμένους τους, δεν έχουνε αγάπη ούτε για τους
ζωντανούς. Ίσως αυτό να οδήγησε τους πιο πολλούς
μας στο Βαρδάρι – όχι η μάνα μας.»

Όταν απομακρύνθηκε, το μικρό νεκροταφείο ξανα-
βρήκε τη γαλήνη του. Σκυφτές γυναικούλες, εδώ κι
εκεί άναβαν με ευλάβεια τα καντήλια.