Τον εβενώδη παστόν αφήνει
νύμφη κροκόπεπλος η Αυγή,
την πορφυρόχρυσον κόμην χύνει,
πυρρόν το βήμα της οδηγεί
ροδοδακτύλους εκτείνει χείρας
και τας εώας ανοίγει θύρας.
Υπεμειδίασεν όλ’ η πλάσις.
Κι αρματηλάτης περικλιτός
εις ερεβώδεις ωθεί εκτάσεις
το μαύρον κάλυμμα της νυκτός.

Οι της αγρίας Πελοποννήσου
βλαστοί, με βλέμμα πλεονεκτών,
ως εις τα μύχια της αβύσσου
το γένος στρέφεται των νηκτών,
ούτως ο έτερος προς τον άλλον
στρέφετ’ απόρρητον υποβάλλων.
Των Δωριέων δ’ αρχόσο Δάμας
εν μέσω φαίνεται του στρατού
εξέχων πάντων, ως ο αδάμας
εν μέσω λάμπει κονιορτού.

Ως δ’ εν αγρία ζοφώδει ζάλει
λαμπροί βροντώσιν οι κεραυνοί,
ούτως εκείνος φωνή μεγάλη
τους στρατιώτας παρακινεί.
"Το της Πυθίας μη λησμονείτε
και ως οι λέοντες πολεμείτε.
Πολλούς θα φέρωμεν κεκριμένους
εκ του φρουρίου των θησαυρούς,
πολλάς θα λάβωμεν τας παρθένους,
τους ελαιώνας και τους αγρούς.

"Ν’ αναχαιτίσει πλήθος ορέων
τα βήματά μας αδυνατεί
και ο στρατός μας, χείμαρρος ρέων,
και των στοιχείων επικρατεί.
Λοιπόν τοιαύτα σαθρά τειχία
δε θ’ αναβώμεν εν ησυχίᾳ;
Εδώ αν έχει καθείς ας δείξει
υπό τα στήθη ψυχήν ανδρός.
Κτυπώμεν, έως να καταπνίξει
εκείνους αίμα, ημάς ιδρώς!"

Πριν ή σιγήσει, τρεις εστεμμένοι
προβαίνουν κήρυκες εν λευκοίς,
δαφνηφορούντες, απεσταλμένοι
παρά του δήμου της Αττικής.
Σεμνοί τω Δάμαντι προσεγγίζουν
και να τω λέγουν τοιαύτ’ αρχίζουν.
—Ξένε, στρατάρχα των Δωριέων,
την ιεράν μας σέβων μορφήν,
τον βασιλέα των Αθηναίων
απόδος όσιος εις ταφήν.

—Και πώς ο Κόδρος νεκρός ευρέθη,
άθλιοι κήρυκες, παρ’ ημίν;
—Εν τω στρατώ σου ψες ανειρέθη
και με ανδρίαν και με τιμήν.
Όλος ριγήσας ωχρόσο Δάμας
έκρουσεν άπελπις τας παλάμας.
Ως η Νιόβη απελιθούτο,
συμπηγνυμένη κατά μικρόν,
απεψυχραίνετ’ εκείνος ούτω,
μη διαφέρων από νεκρόν.

Ο εις μανθάνει παρά του άλλου
της κηρυκείας την αφορμήν
και όπως κύμα ποντίου σάλου
την ταραχήν του και την ορμήν
εις άλλο κύμα τη μεταδίδει,
ούτω σημαίνει ασπίς ασπίδι,
ότι αλύσεις θεόθεν φέρει
τριάς κηρύκων εις τον στρατόν.
Κ’ όλον το πλήθος σημείον αίρει
αναχωρήσεως ποθητόν.

Φωνάς αφήνουν συγκεχυμένας
ουδείς ακούει τον στρατηγόν
ζητούν με χείρας εκτεταμένας
προς την πατρίδα των οδηγόν
βιαίως άπαντες αναζεύγουν
και μετ’ αισχύνης οπίσω φεύγουν.
Ούτω, τρεις παίδες μακράν αγέλην
όταν φοβήσωσι κολοιών,
εις μαύρην αίροντ’ αυτοί νεφέλην,
πλήθος αφήνοντες λαλιών.

Καθείς φαντάζετ’ εν τω αιθέρι
βροντάς και θόρυβον φοβερόν,
εάν δ’ ατόλμως το βλέμμα φέρει
προς τα επάνω παρατηρών,
εκπληκτικώτατον θαύμα βλέπει
και φεύγων φεύγοντας ανατρέπει.
Μ’ οφιοπλόκαμον την αιγίδα
εχθρά θεότης ακολουθεί
και, προδεικνύσα δεινήν ασπίδα
κ’ αστράπτον δόρυ, τους απωθεί.

Ενώ δ’ εκείνοι συγκεχυμένοι
κ’ αλληλωθούμεν’ υποχωρούν,
λευχειμονούσαι πολλαί παρθένοι
από του άστεως εκχωρούν,
εν κελαδήμασι καλλιχόροις
προεξαρχούσης της Θελξιχόρης
κατόπιν πλήθος των ιερέων,
πας χρησμολόγος, πας αοιδός,
η πόλις πάσα των Αθηναίων,
από γερόντων έως παιδός.

Μόλις τον Κόδρον περιστοιχίζουν
μετ’ ευλάβειας και συστολής,
εσθήτας, πέπλους, πρόσωπα σχίζουν,
την κόμην κείρουν της κεφαλής,
τας κορυφάς των κατασκονίζουν
και οξυφώνως συνολολύζουν
κ’ ενώ τον κείμενον επαινούσι
σοφόν το πλήθος των αοιδών,
τον συνεπαίρουν, τον στεφανούσι
και την προς άστυ τέμνουν οδόν.

Κ’ είπεν η πόλις δια κηρύκων.
—Τις ως ο Κόδρος άναξ ημών;
—Ουδείς αλλ’ όταν πικρόν καθήκον
συνεκπληρώσωμεν οδυρμών,
άρχων ο Μένων ας διαζήσει
και τας Αθήνας ας κυβερνήσει
άγαμος είναι. Την Θελξιχόρην
υπό της πόλεως νυμφευθείς,
Θεού προστάτου λαμβάνει κόρην
και λάμπ’ εν άστροις ανυψωθείς.