Οἴμοι τὸ φῶς σας, ζοφεροὶ σοφοί, φωτὸς στερεῖται·
οὐχί, ουχὶ πολιτισμὸς δὲν εἶναι, δὲν καλεῖται
τοσαύτη ἀνισότης,
τοσαύτη λάμψις καίουσα καὶ σοβαρὰ κουφότης,
τόση πενία ἀφ’ ἑνὸς καὶ ἐξ ἄλλου τόσος πλοῦτος·
δὲν λέγεται πολιτισμὸς ἀτιμωρήτως οὗτος,
νὰ ρίπτ’ εἰς ἑταιρίδιον αἰσχρὸν τόσον χρυσίον,
ὅσον ἀρκεῖ πρὸς σίτισιν ὑπάρξεων μυρίων.
Καὶ εἶναι ἀποτρόπαιος καὶ ἄνομος ὁ νόμος,
ὁ κακοήθης, ὁ μωρὸς νὰ εἶναι κληρονόμος
περιουσίας εὐφυοῦς πατρός· περιουσίας,
ἤν ὁ πατήρ του δι’ ἁγνῆς ἐσύναξ’ ἐργασίας
καὶ νὰ τὴν ρίπτῃ εἰς αἰσχρὰς Δανάης εἶτα στήθη,
μόνον καὶ μόνον ἐπειδ υἱὸς του ἐγεννήθη...
Ὁ ἀληθὴς πολιτισμὸς μωρίας δὲν μετέχει·
ἔχει καρδίαν πάλλουσαν καὶ μετ’ ἐκείνης τρέχει·
μήτε καλεῖται νοῦς ποτὲ ὁ νοῦς ἄνευ καρδίας
κ’ ἡ ἐπιστήμ’ ἡ ἄπιστος στερεῖται ἀληθείας·
ἀκόμα καὶ ἡ ἀρετὴ κ’ ἡ ἀρετὴ ἀκόμα
δὲν ἐπαρκεῖ εἰς ἑαυτὴν χωρὶς τὸ θεῖον ὄμμα.
Ἔχει ἀνάγκην τῆς χειρὸς τῆς θείας, τῆς ἀπείρου
πολιτισμένοι βάρβαροι· χθὲς ἐκ τοῦ παραθύρου
σαπρώδη ἔρριψα καρπὸν εἰς τὴν ὁδόν κι’ ἐν τάχει
νὰ τὸν ἁρπάσῃ ἔδραμε μετὰ κραυγῶν μεγάλων
δεκὰς ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν ἐκ πείνης μαινομένη·
καὶ τοῦτο, ποῦ; μήπως εἰς γῆν ἀγρίων, καννιβάλων;
Ἆ! ὄχι· τοῦτο μεταξὺ ἀγρίων δὲν συμβαίνει.
Ἀλλὰ εἰς χώραν ἔμπλεων φωτὸς κ’ εὐαγγελίου
ὅπου τὰ φῶτα λάμπουσι πλειότερον ἡλίου...
Εἰς γῆν τόσῳ φιλάνθρωπον, ὥστε ἂν τις κτυπήσῃ
τὸν ἵππον του, εἰς φυλακὴν ὀφείλει νὰ βαδίσῃ
ταχέως μετ’ αἰσχύνης.
Ὤ, ἐπιτρέπεται νεκρὰ νὰ πίπτωσιν ἐκ πείνης
τοσαῦτα πλάσματα Θεοῦ, τόσοι πτωχοὶ ἐργάται,
ἀλλὰ δὲν ἐπιτρέπεται εἷς ἵππος νὰ κτυπᾶται!
Θὰ κλαύσουν τόσαι νέαι μὶς καὶ θὰ λειποθυμήσουν·
μὴν εἶν’ ὁ ἵππος ἰρλανδὸς διὰ νὰ τὸν κτυπήσουν;...