Από κρότον οργάνων βοΐζει
της Γραβιάς το βουνόν αντικρύ
λάμπουν όπλα χρυσά, και λερή
φουστανέλα μαυρίζει.

Προς το χάνι χορός καταβαίνει
απ’ οδόν ελικώδη, λοξήν
και φλογέρα με ήχον οξύν
χορού άσμα σημαίνει.

Οδυσσεύς ο ταχύπους ηγείται
του μαχίμου εκείνου χορού
και εγκύμων σκοπού τολμηρού
προς το χάνι κινείται

εκεί δε τον χορόν διαλύει,
κλεί τη μάνδραν και ούτω λαλεί
η πατρίς μας εδώ μας καλεί,
στρατιώται ανδρείοι.

Μετ’ ολίγον εδώ καταφθάνει
στρατιά μυριάδων εχθρών
είναι στάδιον δόξης λαμπρόν
το μικρόν τούτο χάνι.

Εις το μέγα στενόν θα ξυπνήσουν
οι αρχαίοι της Σπάρτης νεκροί
και τον τόπον αυτόν φοβεροί
Τουρκομάχοι θα σείσουν.

Κ’ η σκιά του Διάκου παρέκει
του εις σούβλαν ψηθέντος σκληράν,
με μεγάλην θ’ ακούσει χαράν
να βροντά το τουφέκι.

εκεί κάτω κοιτάξετε. Φθάνει
ο πομπώδης στρατός των εχθρών
ιδού στάδιον δόξης λαμπρόν
το μικρόν τούτο χάνι.

Στρέφουν όλοι και βλέπουν. Διέβη
το ποτάμι απίστων πληθύς,
και ακούεται δούλος βαθύς,
και ο τόπος σαλεύει.

Πιστολίων ακούονται κτύποι
και βαρβάρων φωναί συνεχείς,
και τινάσσουν την χαίτην ταχείς
και αφρόεντες ίπποι.

Προ των άλλων ξιφήρης προβαίνει
Εις δερβίσης τον ίππον κεντών
ο υιός του Ανδρίτσου αυτόν
ερωτά πού πηγαίνει.

αποκρίνετ’ εκείνος να σφάξω
όπου `βρω του προφήτου εχθρούς
και πατών τους απίστους νεκρούς
το Αλλάχ να ανακράξω.

αλλ’ εδώ, ω υιέ του προφήτου,
Μιναρέν δε θα `βρεις υψηλόν,
αλλά μόνον τουφέκι καλόν,
και ιδού η φωνή του.

και ηνίας και σπάθην αφήνει
ο. δερβίσης τα στέρνα πληγείς,
και με κρότον πεσών κατα γης,
ρείθρον αίματος χύνει.

του θανατου ιδρώς περιβρέχει
το χλωμόν μέτωπόν του ευθύς,
και ο ίππος αυτού πτοηθείς
Κούφος κ’ εύκαιρος τρέχει.
B'.
Καθώς όταν βοράς ριγοβόλος
με ακάθεκτον πνέει ορμήν,
Κι’ ο βαθύς του πελάγους πυθμήν
Κατασείεται όλος,

Τών εχθρών ούτω σείει τα στήθη
Κραταιά, ψυχοβόρος οργή,
και ακούεται λύσσης κραυγή
από τ’ άμετρα πλήθη.

Σώμα μέγα, πυκνόν, ταραχώδες,
αλαλάζον ορμά με κραυγην,
και βαρύδουπον σκάπτουν την γην
Σιδηροί ίππων πόδες.

αλλ’ ακοίμητον πυρ εκ της μάνδρας
τους ορμώντας προσβάλλει εχθρούς,
Κ’ εξαπλώνει τριγύρω νεκρούς,
νεκρούς ίππους και άνδρας.

Ούτε εν όπλον εις μάτην καπνίζει,
ούτε εν όπλον εις μάτην βροντά
κάθε βόλι συρίζον πετά
και τα κρέατα σχίζει.

Περιΐπτατ’ εκεί πολυαίμων
εν νεφέλαις καπνού και πυρός,
με το βλέμμα δριμύ, φοβερός
του ολέθρου ο δαίμων.

Ταχυθάνατον πέλεκυν σείει,
και ακόρεστον βλέμμα κολλά
οπου αίματα ρέουν πολλά,
οπου θνήσκουν ανδρείοι.

η κλαγγή ως γλυκύφθογγον μέλος
του θηρίου τα ώτα κτυπά,
και τα μέλανα χείλη του σπά
καταχθόνιος γέλως.

το πάν βλέπει με όψιν αγρίαν
την φριξότριχα κόμην κινών,
ως ο λέων οπόταν πεινών
ενεδρεύει την λείαν.

Καταφλέγει εν ταύτη τη μάχη
τας ψυχάς των άνδρών η οργή,
και ηχεί κ’ η περίβουνος γη
και οι λόγγοι κ’ οι βράχοι.

Γ'.
Μάχης πλην δεν ηχούν πλέον φθόγγοι,
ούτε μέταλλα λάμπουν στιλπνά
σιωπούν τα κρημνώδη βουνά
και οι βράχοι κ’ οι λόγγοι.

Όπου πρώην κραυγαί και μανία,
βασιλεύει θανάτου σιγή
ένθα κ’ ένθα θνησκόντων. Κραυγή
αντηχεί απαισία.

Πεντακόσια πτώματ’ αφήνων
ο εις μάτην παλαίσας εχθρός,
απεσύρθη μακράν του πυρός
μιας φούκτας Ελλήνων.

Τους ανδρείους στενά τριγυρίζει
ο πασάς δι’ αμέτρου στρατού,
και την λείαν εις χείρας αυτού
ως βεβαίαν ελπίζει.

Αλλά συ, ω θεά εγερσίνους,
που υιούς Θρασυβούλων γεννάς,
και αλύσεις συντρίβεις δεινάς,
δεν τρομάζεις κινδύνους.

Δια σου τους πολλούς οι ολίγοι
ταπεινούν με σπαθί κοπτερόν
το σπαθί σου εν μέσω εχθρών
ευρύν δρόμον ανοίγει.

Δ'.
Μελανόπτερος νύξ, παραστάτης
πολυτρόμου σωρείας νεκρών,
επεκτείν’ εις την γην σκιερόν
το πλατύ κάλυμμά της

και ιδού οι σαπφείρινοι κάμποι
από άστρα γεμίζουν λαμπρά
κ’ εν τώ μέσω αυτών αργυρά
η πανσέληνος λάμπει.

την βαθείαν σιγήν και τα σκότη
διακόπτουν βαρβάρων κραυγαί,
προσευχαί ασεβείς και αργαί
όπλων λάμψεις και κρότοι.

Αδελφός πλην ο ύπνος θανάτου
εις τας τάξεις των Τούρκων πετά
και τα μέλη των ζωνει σφιγκτά
με τα κούφα δεσμά του.

Μόνος άγρυπνος εις επροπάτει,
ο πασάς, ανασπών τας οφρύς,
αλλ’ ερίφθη κ’ εκείνος βαρύς
στο παχύ του κρεβάτι.

Μόλις δ’ είχε τα όμματα κλείσει,
Αιμωπόν, με θανάτου χροιάν,
ονειρόφαντον είδε σκιάν,
την σκιάν του δερβίση.

Ο θανών λειτουργός του προφήτου
είχεν αίμα πολύ και πηκτόν,
όπου έχαινε χάσμα φρικτόν
η μεγάλη πληγή του.

Η μορφή του πλην ήτο γλυκεία
και η όψις του λίαν φαιδρά.
εκτυπούσεν εν τούτοις σφοδρά
του πάσα η καρδία.

Η σκιά, μη τον είπε, φοβήσαι,
είμαι λόγου καλού μηνυτής
χαίρε, φίλε πάσα! Νικητής
των Ελλήνων θα είσαι.

Οι εν μάνδρα κλεισμένοι ολίγοι
είναι θύματα πείνης σκληρά.
Τα φρικώδη της σούβλας πυρά
ούτε είς θ’ αποφύγει.

Ο νεκρός ταύτα λέγων δερβίσης,
ανελήφθη τον φίλον πλανών.
—Μειδιάς ω πασά; Εξυπνών
Μαύρα δάκρυ’ θα χύσεις.

Ε'.
Συ, ω Μούσα, οδήγει μ’ εν τάχει
να ειδώ τους ανδρείους φρουρούς,
να μετρήσω κ’ εκεί τους νεκρούς
τους πεσόντας εν μάχει.

Θαύμα μέγα μεγάλου αγώνος
παριστά η εμπρός μου σκηνή
ένα μόνον η νίκη θρηνεί,
εις απέθανε μόνος.

Οι ανδρείοι μεσάνυκτα σκάπτουν
τα κατάψυχρα σπλάγχνα της γης,
και εν τώ μέσω πένθιμου σιγής
ένα σύντροφον θάπτουν.

Εις το μνήμα δεν καιει λιβάνι,
δεν σε κλαίει ψαλμός ιερός,
ούτε θρήνους ακούω μητρός,
ω ανδρείε Καπλάνη.

Η μονότεκνος μήτηρ του, οίμοι!
Νικητήν τον υιόν καρτερεί.
Δυστυχής όταν φθάσει η πικρή
της ανδρείας του φήμη!

ΣΤ'.
Αλλ’ εις τ’ όρος κρυμμένη εν μέρει
η σελήνη γυρνά, κ’ η Πλειάς
σημαδεύει τον ρουν της Θεάς
που τον ήλιον φέρει.

Των βουνών η πολύοσμος αύρα
εκχυλίζουσα τ’ άνθη φυσά,
κ’ η αυγή χρωματίζει χρυσά
όσα ήσαν πριν μαύρα.

Οι μοχλοί τότε πίπτουν της θύρας,
κ’ η ανδρεία της μάνδρας φρουρά,
ορμά έξω πυκνή, τολμηρά,
με τα ξίφη εις τας χείρα.

Σιγαλή, τακτική κ’ ενωμένη
εις σωρείας πτωμάτων πατεί.
και είς άπιστος το όπλον κροτεί,
και βοά παντί σθένει.

Μουσουλμάνοι, βοά τρομασμένος,
ο Γκιαούρ, ο Γκιαούρ μας επεί...
Δεν επρόφθασε - ρε - να ειπεί,
πίπτει κάτω σφαγμένος.

Θανατώνουν τα τέκνα της νίκης
τρεις προφύλακας άλλους, κ’ ευθύς
φθάνουν όπου εχθροί παμπληθείς
εξυπνούν μετα φρίκης.

Εξυπνούν, δεν εγείρονται όμως,
εξυπνούν, αλλά τρέμουν πρηνείς
οι δειλοί θεαταί της σκηνής
'που ανοίγει ο τρόμος.

Ούτω πίπτουν πρηνείς οι κλεισμένοι
στρατιώται φρουρίου εντός,
όταν βόμβα εν μέσω νυκτός
φλογερά καταβαίνει.

Ως δε, όταν βαρύκροτος σπάσει,
ρίπτει κύκλω θανάτου πυρά,
ούτως έκαστος Έλλην περά,
Σφάζων όπου περάσει.

Διαβαίνων και σφάζων λαμβάνει
ο Σεφέρης βαρείαν πληγήν
και οπλόδουπος πίπτ’ εις την γην,
αλλά πριν αποθάνει,

εις το στηθος με σφαίραν ευρίσκει
τον φονέα. Θεέ των πιστών,
εις τους κόλπους σου δέξου αυτόν,
υπέρ σου αποθνήσκει.

Ζ'.
Τι σημαίνει ο κρότος `που βράζει,
και βαρύς και τυφλός αντηχεί;
Κονισαλέου δε νέφος παχύ
διατί πλησιάζει;

Πολυκρόταλον ήχον κυμβάλων
και σπαθίων ακούω κλαγγήν
κατασείουν ριζόθεν την γην
βαρείς γδούποι πετάλων.

Ανατέλλων ο ήλιος λάμπει
εις ιππέων σπαθία γυμνά,
από μέταλλ’ αστράπτουν στιλπνά
οι ιππόκροτοι κάμποι.

Φθάν’ ιδού μεθ’ ορμής ακρατή του
στρατιά η μεγάλη αυτή.
Ο πασάς οργισμένος ζητεί
τους εχθρούς του προφήτου.

Τω δεικνύουν του όρους το πλάγι,
τω δεικνύουν σφαγήν την οικτράν
κ’ είτα λέγουν απήλθον μακράν
οι εχθροί τουρκοφάγοι.

Ως ποιμήν που ξυπνά τρομασμένα
και τους λύκους αντι να ευρεί,
ίχνη αίματος μαύρου θωρεί,
και αρνία σχισμένα,

ο πασας θεωρεί έμπροσθά του,
την σκληράν των οικείων σφαγήν
και τραβά με αγρίαν οργήν
τα πυκνά γένια του.

Η'.
Εις τα ύψη του όρους επάνου,
της Γραβιάς σταματούν αντικρύ,
των Ελλήνων οι παίδες, λαμπροί
νικηταί του τυράννου.

Ο ιδρώς εις το προςφατον αίμα
με κονίσαλον ρέει πηκτόν
μαύρα είναι τα μέτωπ’ αυτών
και αστράπτον το βλέμμα.

— Εις γραμμην, παλλικάρια, σταθείτε.
ο υιός του Ανδρίτσου μετρά
εις τα μάτια του λάμπει χαρά,
παλληκάρια, χαρείτε!

Εκατόν δεκαοκτώ είσθε όλοι
και εδαμάσατε τόσους εχθρούς,
δύο μόνον δ’ αφήκε νεκρούς
των απίστων το βόλι.