| |
| | Νίκος Σκαλκώτας |  | | | μια παραγνωρισμένη ιδιοφυΐα | | |
Ο Νίκος Σκαλκώτας (8 Μαρτίου 1904 - 19 Σεπτεμβρίου 1949) ήταν Έλληνας συνθέτης της σύγχρονης κλασικής μουσικής. Ήταν μέλος της Δεύτερης Βιεννέζικης Σχολής και είχε επιρροές τόσο από την κλασική μουσική όσο και από την Ελληνική παραδοσιακή μουσική.
Ο Νίκος Σκαλκώτας υπήρξε ένας εκ των κορυφαίων - κατά πολλούς ο σπουδαιότερος - συνθέτης «κλασικής» μουσικής, που γέννησε ποτέ ο τόπος μας, όμως η αξία του έγινε σχετικά πρόσφατα αντιληπτή στη χώρα μας. Όσο ζούσε, ελάχιστοι τον είχαν εκτιμήσει –όπως ο αείμνηστος μουσικοκριτικός της Καθημερινής Μίνως Δούνιας- τόσο ελάχιστοι, όσο και η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Ο Νίκος Σκαλκώτας γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1904. Καταγόταν από την Τήνο και προερχόταν από οικογένεια μουσικών με το επίθετο Σκαλκώτος. Ο πατέρας του Αλέκος, φλαουτίστας στη Φιλαρμονική της Χαλκίδας, άλλαξε το επίθετο της οικογένειάς του σε Σκαλκώτας, χάριν ευφωνίας. Από την ηλικία των πέντε ετών άρχισε να μαθαίνει βιολί με τον θείο του και το 1910 η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα για να του προσφέρει την ευκαιρία πληρέστερης μουσικής μόρφωσης. Γράφτηκε στο Ωδείο Αθηνών και το 1918 αποφοίτησε με την ανώτατη διάκριση («Χρυσό Μετάλλιο») για την ερμηνεία του στο «Κοντσέρτο για βιολί» του Μπετόβεν. Τα επόμενα χρόνια έπαιζε βιολί σε διάφορες εκδηλώσεις, ενώ ποιήματά του δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Νουμάς».Πηγαίνει στο Βερολίνο για να περαιτέρω σπουδές. Εκεί τον κερδίζει η σύνθεση, όπου μαθητεύει–μεταξύ άλλων- δίπλα στους Αρνολντ Σένμπεργκ και Κουρτ Βάιλ. Το αδιέξοδο μιας ερωτικής σχέσης, οικονομικά προβλήματα και η άνοδος του ναζισμού το 1933 τον αναγκάζουν να εγκαταλείψει τη Γερμανία.
Από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στην πατρίδα αντιμετώπισε τον φθόνο και την καχυποψία του μουσικού κυκλώματος (Φιλοκτήτης Οικονομίδης, Μανώλης Καλομοίρης, Δημήτρης Μητρόπουλος, Σπύρος Φαραντάτος), παρότι ήταν γνωστή η αξία του.
Στα μουσικά πράγματα της χώρας κυριαρχούσαν άνθρωποι συντηρητικών αντιλήψεων, που σχετίζονταν με τη λεγόμενη «Εθνική Σχολή» και δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να κατανοήσουν τις νέες μουσικές προτάσεις του Σκαλκώτα. Ισχυριζόντουσαν ότι έγραφε ακαταλαβίστικη μουσική, που ήταν αντίθετη με τους κανόνες που διδάσκονταν στα ωδεία και διέδιδαν πως ήταν τρελός. Ο μουσικολόγος και βιογράφος του Σκαλκώτα Γ. Γ. Παπαϊωάννου αποκαλεί τη συμπεριφορά τους απέναντι στον Σκαλκώτα «μεγάλη συμπαιγνία» και πιστεύει ότι το πληθωρικό του ταλέντο θα τους επισκίαζε και θα τους εξοστράκιζε από τις «καρέκλες» τους.
Όταν επιστρέφει στην Αθήνα, παρά τη δεξιοτεχνία του, παίζει βιολί στο τελευταίο αναλόγιο της Κρατικής Ορχήστρας. Απομονωμένος από τον καλλιτεχνικό περίγυρο συνεχίζει να συνθέτει παρότι το έργο του παρέμενε ανερμήνευτο, είτε επειδή ήταν δυσνόητο για τα δεδομένα της ελληνικής μουσικής ζωής, είτε επειδή είναι εξαιρετικά απαιτητικό ακόμα και για σημερινές ορχήστρες. Οι κακουχίες και η πενία δεν άργησαν να οδηγήσουν στο τέλος.
Μία ημέρα, όπως περιγράφει ο πιανίστας και μαέστρος Γιώργος Χατζηνίκος, είχε πάει στο Δημοτικό Νοσοκομείο του Δήμου Αθηναίων (εκεί που βρίσκεται σήμερα το πνευματικό κέντρο) για να εξεταστεί, καθώς έπασχε από κήλη. Περίμενε στην ουρά ώσπου το ιατρείο έκλεισε στις μία, οπότε έφυγε για να επιστρέψει την επομένη. Δεν εκμεταλλεύτηκε ούτε την γνωριμία με τον γιατρό (από τον καιρό του Βερολίνου) για να περάσει μπροστά στην ουρά, ούτε είχε την οικονομική δυνατότητα να πάει αλλού, καθώς είχε ήδη κλείσει θέση σε κλινική για την ετοιμόγεννη γυναίκα του. Το βράδυ τον έπιασαν οι πόνοι, διότι η κήλη είχε γίνει πλέον περιεσφιγμένη και τύλιξε το στόμα του με πετσέτες για να μην τον ακούσει η γυναίκα του, ταραχτεί και θέσει σε κίνδυνο το αγέννητο παιδί τους. Το πρωί είχε πεθάνει. Την επομένη γεννήθηκε ο γιος του, ο οποίος έγινε αργότερα πρωταθλητής Ελλάδας στο σκάκι. Ο Σκαλκώτας, εκτός από το ήθος του, μάς κληροδότησε τουλάχιστον 110 έργα.
Ο Σκαλκώτας πέθανε τελείως άγνωστος και όσο ζούσε δεν άκουσε κανένα από τα έργα του να παίζεται, εκτός από ελάχιστες εκτελέσεις των 36 Ελληνικών Χορών[1]. Ο Σκαλκώτας ανακαλύφθηκε ως συνθέτης μετά το θάνατό του, χάρη στην πρωτοβουλία φίλων και θαυμαστών του (Γ.Γ. Παπαϊωάννου, Γιώργος Χατζηνίκος κ.ά.), που ίδρυσαν την «Εταιρεία Φίλων Σκαλκώτα» για να διαφυλάξουν και να διαδώσουν το έργο του, που περιλαμβάνει πάνω από 170 έργα (κοντσέρτα, συμφωνικές σουίτες, μουσική δωματίου, χορούς και τραγούδια). Το 60% των προχωρημένων έργων του ακολουθεί ένα δικής του επινόησης δωδεκαφθογγικό σύστημα, ενώ το 40% ανήκει σε άλλα, «ελεύθερα» συστήματα σύνθεσης.
Εκτός από τα προχωρημένα (ατονικά) έργα του, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 85% της παραγωγής του, περίπου ένα 12% αφορά σε απλούστερα, τονικά και τροπικά έργα, όπως οι περίφημοι «36 Ελληνικοί Χοροί για ορχήστρα» και το λαϊκό μπαλέτο «Η Θάλασσα», που ενσωματώνουν στοιχεία της ελληνικής δημοτικής μουσικής με ένα τρόπο τελείως προσωπικό και πρωτοποριακό. Ο Σκαλκώτας επεδίωκε να συλλάβει την ουσία της και δεν ήθελε μόνο να αξιοποιήσει την εθνική μας κληρονομιά, όπως η πρώτη γενιά των συνθετών της «Εθνικής Σχολής».
Σήμερα, ο Νίκος Σκαλκώτας θεωρείται ένας από τους σημαντικούς συνθέτες του 20ού αιώνα. Ο Αυστροβρετανός μουσικολόγος και κριτικός Χανς Κέλερ πλειοδοτεί και σε ένα κείμενό του αναφέρει ως κορυφαίους συνθέτες του 20ου αιώνα τα τέσσερα «Σ»: Σένμπεργκ, Στραβίνσκι, Σκαλκώτας και Σοστακόβιτς.
Σήμερα το έργο του χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης σε όλη την Ευρώπη. Η φινλανδική δισκογραφική εταιρία BIS έχει ήδη κυκλοφορήσει 16 CD με έργα του, ενώ αποτελεί αντικείμενο διδακτορικών διατριβών, όπως για παράδειγμα αυτής του John Thornley στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Ο συνθέτης και μουσικολόγος Γιώργος Ζερβός επισημαίνει ότι ο Σκαλκώτας ξεπέρασε τη δεύτερη σχολή της Βιέννης καινοτομώντας με την ταυτόχρονη χρήση πολλών δωδεκαφθογγικών σειρών, τις οποίες μάλιστα κατάφερε να εντάξει στις μεγάλες κλασικές φόρμες. Παρατηρεί, επίσης, ότι η πολλαπλότητα των μέσων έκφρασης του Σκαλκώτα –έγραφε ταυτόχρονα σε διαφορετικά μουσικά ιδιώματα- και η ενότητα του ύφους του έργου του αποτελούν στοιχεία μοναδικά στη μουσική του 20ου αιώνα.
|
 | | | | | | | | Στατιστικά στοιχεία | | | | | Σχόλια: 9
Στα αγαπημένα: 0
| | | | | | | |
| | Ο Άνθρωπος είναι η απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση. | | | |
|
daponte
21-09-2018 @ 01:03 | https://youtu.be/3mvnDV6bNMQ
https://youtu.be/21-6ZgK4XwQ
https://youtu.be/ujaVVDx7EaE
https://youtu.be/3xE3hU2Exp8
| | daponte
21-09-2018 @ 01:05 | https://youtu.be/mTlv0WCJUDE
https://youtu.be/WvKwQ7YiOe0 | | Κων/νος Ντζ
21-09-2018 @ 07:03 | Πάντα ωραία και ενδιαφέροντα, τα κείμενά σου!
::theos.:: ::theos.:: ::theos.:: | | **Ηώς**
21-09-2018 @ 09:43 | __Διακεκριμένος βιολιστής με ύψιστες ελληνικές και διεθνείς περγαμηνές, που ατυχώς, ποτέ δεν βρήκε τη θέση που του άρμοζε στην καλλιτεχνική ιεραρχία της εγκληματικά αμέριμνης πατρίδας του και έτσι επί 16 συναπτά έτη, από το 1933 μέχρι τον απίστευτο θάνατό του, το 1949 (από περίσφιξη κήλης που παραμελήθηκε) μετείχε για λόγους βιοπορισμού στις τότε αθηναϊκές συμφωνικές ορχήστρες, ως βιολιστής «της σειράς»...
__Ανήκοντας στους πραγματικά σπουδαίους της Ανθρωπότητας («ωραίος σαν Έλληνας») πήγαινε αθόρυβα και καθόταν πάντα στο τελευταίο αναλόγιο των ορχηστρών που εργαζόταν (στην ΚΟΑ, αλλά και στις ΣΟ του ΕΙΡ και της ΕΛΣ) παραδίδοντας μαθήματα σεμνότητας, αξιοπρέπειας και συναδελφικότητας, αυτός που κανένας Έλληνας μουσικός δεν μπορούσε να τον συναγωνιστεί, γι αυτό και η κλίκα του Καλομοίρη τον μισούσε, γιατί εκτός από βιολί έπαιζε και εξαίρετο πιάνο και διέθετε--σημειωτέον--τις σπάνιες ικανότητες της απόλυτης ακοής και της φωτογραφικής μνήμης (διηγούνται ότι μπορούσε να γράψει κάθε στιγμή όλα του τα έργα από μνήμης...).... ::theos.::
Συγχαρητήρια Σταύρε! | | Αγιοβλασιτης
21-09-2018 @ 10:06 | ::up.:: ::up.:: ::up.:: | | pennastregata
21-09-2018 @ 13:07 | ::hug.:: ::hug.:: ::hug.:: | | ΕΛΠΗΝΟΡΑΣ
25-09-2018 @ 10:41 | ::theos.:: ::theos.:: ::theos.:: | | ΜΙΧΑΛΗΣ 63
28-09-2018 @ 20:00 | ::theos.:: ::theos.:: ::theos.:: | | Μαυρομουστάκης
07-04-2019 @ 23:36 | ::theos.:: ::theos.:: ::theos.:: | |  |
Πρέπει να συνδεθείς για να μπορείς να καταχωρίσεις σχόλιο
|
|
|
