| |
[B]"Μια Νύχτα στο Φαλακρό Βουνό" :Συμφωνικό ποίημα του Μόδεστου Μουσόργκσκι, από τα δημοφιλέστερα έργα της ρωσικής λόγιας μουσικής. Είναι εμπνευσμένο από ένα διήγημα του συγγραφέα Νικολάι Γκόγκολ και βασίζεται σ' ένα ρωσικό θρύλο. Το διήγημα αναφέρεται σ' ένα χωρικό, που είναι αυτόπτης μάρτυς ενός χορού δαιμόνων την παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (23 Ιουνίου) στο Φαλακρό Βουνό (Λίσα Χόρα), κοντά στο Κίεβο. [/B]
Το 1881 ο αλκοολικός Μουσόργκσι έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 42 ετών και οι φίλοι του προσπάθησαν να βάλουν σε τάξη το αδημοσίευτο και ανολοκλήρωτο έργο του. Ο φίλος του συνθέτης Ρίμσκι - Κόρσακοφ (μέλος της Ομάδας των Πέντε) ανέλαβε να ενορχηστρώσει το έργο, το οποίο έκανε πρεμιέρα στις 27 Οκτωβρίου 1886 στην Αγία Πετρούπολη. Η εκδοχή του Ρίμσκι - Κόρσακοφ είναι αυτή που ακούγεται σήμερα στις αίθουσες συναυλιών και τις ηχογραφήσεις.
[B]Το έργο του Μουσόργκσκι απασχόλησε πολλούς σύγχρονους μουσικούς.Ο διάσημος μαέστρος Λέοπολντ Στοκόφσκι παρουσίασε τη δική του εκδοχή το 1940 για τις ανάγκες της ταινίας κινουμένων σχεδίων του Ντίσνεϊ Φαντασία. Ο ιάπωνας συνθέτης ηλεκτρονικής μουσικής Ισάο Τομίτα γοητεύτηκε από το έργο και ο Ντάγκλας Γκάμλι το χρησιμοποίησε στο σάουντρακ της ταινίας Asylum (1972).
Η ντίσκο εκδοχή του Φαλακρού Βουνού ακούστηκε στο σάουντρακ της ταινίας «Πυρετός το Σαββατόβραδο» (1977), ενώ το γερμανικό progressive/ death metal συγκρότημα Mekong Delta μας έδωσε τη χεβιμεταλάδικη άποψη για το έργο, στο άλμπουμ Dances of Death (1990).
[/B]
Το μουσικό αυτό έργο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα προγραμματικής μουσικής (= μουσική που περιγράφει συγκεκριμένες εικόνες και συναισθήματα, συνοδευόμενη συνήθως από σχετικό επεξηγηματικό κείμενο).
[/I]Η προγραμματική βάση του έργου από τον Μουσόργκσκι είναι:
Θορυβώδεις υπερφυσικές φωνές.
Εμφάνιση των Πνευμάτων του Σκότους και του Θεού Τσέρνομπογκ.
Δοξαστικό του Μαύρου Θεού.
Μαύρη Λειτουργία.
Γιορτή των Μαγισσών, που διακόπτεται από τους ήχους μιας μακρινής καμπάνας της εκκλησίας του χωριού.
Τα Πνεύματα εξαφανίζονται.
Αυγή. [I]
[B] Ορισμένα βιογραφικά στοιχεία για τον συνθέτη:
Ο Μοντέστ Μουσόργκσκι (ρωσικά: Модест Петрович Му́соргский, η ακριβής προφορά σύμφωνα με το ΔΦΑ είναι [mɐˈdʲest ˈmusərkskʲɪj], Κάρεβο, 21 Μαρτίου 1839 – Αγία Πετρούπολη, 28 Μαρτίου 1881) ήταν Ρώσος συνθέτης, μέλος της περίφημης Ομάδας των Πέντε. Υπήρξε ένας από τους καινοτόμους της εθνικής μουσικής της Ρωσίας κατά τη Ρομαντική περίοδο, για την οποία αγωνίστηκε σκληρά, αψηφώντας -αρκετές φορές με εμφατικό τρόπο- τους καθιερωμένους κομφορμισμούς της εποχής του, σχετικά με την έντεχνη Δυτική μουσική.
Τα -σχετικά λιγοστά- έργα του είναι εμπνευσμένα από την ιστορία και τις παραδόσεις της πατρίδας του, γεμάτα δύναμη, εσωτερική νοσταλγία και τρυφερότητα και, αντικατοπτρίζουν την «ψυχή» του μέσου Ρώσου της εποχής.
Τα γνωστότερα έργα του είναι η όπερα Μπορίς Γκοντουνόφ, το έργο για πιάνο Εικόνες από μια Έκθεση και το αριστουργηματικό συμφωνικό ποίημα Νύχτα Στο Φαλακρό Βουνό.
Για πολλά χρόνια, τα έργα του Μουσόργκσκι ήσαν γνωστά από τις μεταγραφές τους από άλλους συνθέτες. Σήμερα καταβάλλεται προσπάθεια να αποδοθεί ο χαρακτήρας τους μέσα από τις πρώτες, «απείραχτες» παρτιτούρες, στην αυθεντική τους μορφή.
Ο Μουσόργκσκι γεννήθηκε στο Κάρεβο της Αυτοκρατορικής Ρωσίας. Η οικογένειά του, γαιοκτήμονες, είχε ευγενή καταγωγή από τον κλάδο των Ρούρικ και τη δυναστεία των Σμολένσκ. Στην ηλικία των έξι ετών, ο Μοντέστ θα πάρει τα πρώτα μαθήματα πιάνου από τη μητέρα του, εξαιρετική πιανίστα. Η πρόοδός του ήταν τόσο μεγάλη που, μόλις τρία χρόνια αργότερα, ήταν ικανός να εκτελέσει ένα κοντσέρτο του Τζον Φιλντ και κάποια έργα του Φραντς Λιστ. Η λιτή ζωή του στην Αγία Πετρούπολη, τον έφερε σε επαφή με έναν άλλο κόσμο, εντελώς διαφορετικό από εκείνον μέσα στον οποίο μεγάλωσε. Άρχισε να μελετά και να συζητά θέματα πλατιάς καλλιτεχνικής και επιστημονικής γκάμας, μεταξύ των οποίων και εκείνα που αποτελούσαν το φιλοσοφικό αντικείμενο του υλιστή και μαρξιστή Νικολάι Τσερνισέφσκι (Nikolay Chernyshevsky), ο οποίος υποστήριζε ότι στην τέχνη «φόρμα και περιεχόμενο αποτελούν αντίθετες έννοιες». Άρχισε να ασπάζεται σταδιακά την ιδέα του «καλλιτεχνικού ρεαλισμού» και όλα τα επακόλουθά της, όπως την ευθύνη (ενν. του καλλιτέχνη) να αναπαριστά τη ζωή όπως είναι πραγματικά, μέσω της συναναστροφής με τα «κατώτερα» λαϊκά στρώματα.
• Ένα παράδειγμα της εφαρμογής αυτού του «φιλοσοφικού» μηχανισμού στα μουσικά έργα, είναι η απόρριψη των επαναλήψεων συμμετρικών μουσικών φράσεων, ως μη συνάδουσες με την «πραγματική» ζωή, όπου -σύμφωνα με το υιοθετηθέν σκεπτικό-, τα πάντα είναι μη επαναλαμβανόμενα και μη προβλέψιμα.
Η «πραγματική» ζωή θα επιδράσει οδυνηρά στον Μουσόργκσκι, όταν το 1865 θα χάσει και τη μητέρα του. Ο αλκοολισμός του θα υποτροπιάσει πολύ σοβαρά και ας είναι μόλις 26 ετών. Το 1866 θα γράψει τα πρώτα «ρεαλιστικά» του τραγούδια, μεταξύ των οποίων τα Χόπακ και Αγαπητή Σαβίσνα, που τα εξέδωσε τον επόμενο χρόνο. Το 1867 είναι επίσης, το έτος που θα ολοκληρώσει την ορχηστρική εκδοχή του έργου Νύχτα Στο Φαλακρό Βουνό, το οποίο ο Μπαλάκιρεφ κριτίκαρε αρνητικά και αρνήθηκε να το διευθύνει, με αποτέλεσμα, να μη το ακούσει ο Μουσόργκσκι από ορχήστρα όσο ζούσε. Ωστόσο, η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο και, το 1880 απολύθηκε οριστικά από το δημόσιο. Θορυβημένοι από την κατάστασή του, αρκετοί εναπομείναντες φίλοι έκαναν μία τελευταία προσπάθεια να τον στηρίξουν -και οικονομικά- για να ολοκληρώσει την Χοβάνστσινα και την Εμποροπανήγυρη Του Σορότσινσκ. Όμως, κανένα από τα δύο έργα δεν ολοκληρώθηκε (παρόλο που η πιανιστική εκδοχή του πρώτου, ήθελε μόλις δύο μέρη για να τελειώσει).
Το 1881, ο Μουσόργκσκι είπε σε κάποιον φίλο του: «δεν έχει απομείνει τίποτε άλλο εκτός από τη ζητιανιά». Τέσσερις απανωτές κρίσεις (delirium tremens) τον οδήγησαν στο νοσοκομείο, όπου με καλή φροντίδα, φάνηκε μία μικρή βελτίωση, που όμως δεν κράτησε για πολύ. Ο ζωγράφος Ρέπιν θα απεικονίσει τον Μουσόργκσκι, λίγες μόνον ημέρες πριν το τέλος, σε ένα περίφημο πορτραίτο (το πορτραίτο με την «κόκκινη μύτη», όπως έμεινε στην ιστορία), όπου φαίνεται ξεκάθαρα η κατάσταση της υγείας του. Μία εβδομάδα μετά τα 42α γενέθλιά του, άφησε την τελευταία του πνοή λέγοντας: «...όλα τελείωσαν!...τι άτυχος που είμαι!...»
Ενταφιάστηκε στο Νεκροταφείο Τίχβιν του μοναστηριού Αλέξανδρος Νιέφσκι της Αγίας Πετρούπολης, όπου βρίσκονται οι μεγαλύτεροι Ρώσοι μουσουργοί.
Ο Μουσόργκσκι, όπως και άλλοι από την ομάδα των «5» θεωρήθηκε «εξτρεμιστής» από τον Αυτοκράτορα και την Αυλή του. Γι' αυτό, ο Τσάρος Αλέξανδρος Γ΄ της Ρωσίας, διέγραψε την όπερα Μπορίς Γκοντουνόφ από τα έργα που περιλαμβάνονταν στην Αυτοκρατορική Όπερα, το 1888.
[/B]
[/I]Ο αλκοολισμός του Μουσόργκσκι: Πρόκειται για ένα κοινωνικό φαινόμενο, τυπικό της εποχής στην οποία έζησε ο συνθέτης, μία «πατενταρισμένη» (sic) συμπεριφορά, αντίδραση των νέων κυρίως, αλλά όχι μόνον, απέναντι στην (τσαρική) εξουσία και τους φορείς της. Αυτή η συμπεριφορά επέβαλε το να πίνει κάποιος, για να δηλώσει τη στάση και τη θέση του. Ήταν αντίσταση μέσω ακραίων μορφών συμπεριφοράς. Κάποιος σύγχρονος του Μουσόργκσκι αναφέρει χαρακτηριστικά: «μία επίμονη λατρεία στο Βάκχο θεωρείτο σχεδόν υποχρεωτική για έναν καλλιτέχνη αυτής της περιόδου. Ήταν μία επίδειξη, μία πόζα (sic) των καλύτερων ανθρώπων της δεκαετίας του (18)’60». Κάποιος άλλος αναφέρει: «Οι ταλαντούχοι άνθρωποι στη Ρωσία, που αγαπάνε τον απλό κόσμο, δεν μπορεί παρά να πίνουν!». Ο Μουσόργκσκι πέρναγε μέρες και νύχτες, στο κακόφημο ταβερνείο «Μάλυ Γιαροσλάβετς» της Αγίας Πετρούπολης, πίνοντας μαζί με άλλους μποέμ απόκληρους, εξιδανικεύοντας τον αλκοολισμό του ως στάση εθιμική και στάση αισθητική. Ο Μουσόργκσκι δεν μπορούσε και δεν ήθελε να σταματήσει να πίνει! [I]
https://youtu.be/5tvKgIBiKZo
https://youtu.be/iCEDfZgDPS8
https://youtu.be/SLCuL-K39eQ
https://youtu.be/MD-vYOCsgvY
https://youtu.be/v3PsxEDh_44
https://youtu.be/ZH4WU6aGW6Y
https://youtu.be/IrhBaOCZ1uA
|
 | | | | | | | | Στατιστικά στοιχεία | | | | | Σχόλια: 4
Στα αγαπημένα: 1
| | | | | | | |
|
