Μαζί στη σκλαβιά

Δημιουργός: anuya, Diogenees

ιαπωνικό μέτρο (5-7-5-7-7 συλλαβές)

Εκτύπωση από: http://www.stixoi.info

[align=center][B][font=sylfaen][color=navy]Μαζί στη σκλαβιά
μαζί και στη λευτεριά
Τουρκία και Ελλάδα

Βυζάντιο υπόδουλο
ή ελεύθερο Βυζάντιο[/align][/B]

1991 Μαΐου 18 και 2009-08-03
Δράττομαι της ευκαιρίας δια να αναρτήσω το εξής ποίημα που θεωρώ ώς ένα απο τα καλά του Θεσσαλονικέως ποιητού Nâzım Hikmet:
[U]Ceviz Ağacı İle Topal Yunus'un Hikayesi Με την καρυδιά του κουτσού Ιουνούς η ιστορία.[/U]

[font=Palatino Linotype]Burda bir dostumuz var: Εδώ (στη φυλακή) έναν φίλο έχουμε:
Çerkeş'in Απο της Τσερκεσίας
Kavak köyünden. το Καβακ (ονομαζόμενο) χωριό.
Büyük kitaplar gibi Όπως τα μεγάλα βιβλία (έτσι είναι κι αυτός):
içinde bir şeyler saklı. μέσατου διάφορα πράγματα (είναι) φυλαγμένα κρυφά.
Akıllı adamlara Για τους σοφούς ανθρώπους,
ajans haberlerine για των ειδησεογραφικών πρακτορείων τις ειδήσεις
ve bilmeceye meraklı. και για τα κάθε είδους αινίγματα δείχνει ενδιαφέρον.
Adı: Yunus. Το όνοματου (είναι): Ιουνούς.
Ateşimizi yakıp Τη φωτιάμας ανάβει και
suyumuzu veriyor. το νερόμας φέρνει.
Ağaçlardan Σχετικά με δέντρα
ve günlerden konuşuyoruz. και σχετικά με τις μέρες συζητάμε.
Herhal ilerdedir Όπως και νά’χει, μπροστά (=στο μέλλον) είναι
yaşanacak günlerin απο τις μέρες που θα ζήσει ο κόσμος
en güzelleri. οι πιό όμορφες.
Şimdilik Προς το παρόν
sohbetimizde kederi: στις κουβέντεςμας η θλίψη (είναι):
kesilip κομμένης και
satılmış πουλημένης
bir ceviz ağacının... μιάς καρυδιάς…

Onu tanıyoruz: Αυτό ξέρουμε:
avlunun içinde στην αυλήτου μέσα
kapının solundaydı. απο την πόρτατου αριστερά ήτανε.
Ve altı yaşında Και στα έξι χρόνια (της ηλικίας)του
dalından düştü Yunus, απο το κλαδίτης έπεσε ο Ιουνούς,
topallığı ondandır. η αναπηρίατου απο εκείνο είναι.

Öküzler topalları sever, Τα βόδια τους κουτσούς τους αγαπάνε,
çünkü topallar ağır yürürler. διότι οι κουτσοί βαριά βαδίζουνε.
Öküzler topalları sever, Τα βόδια τους κουτσούς τους αγαπάνε,
ceviz ağaçları sevmez topalları: οι καρυδιές δέν αγαπάνε τους κουτσούς:
çünkü topallar sıçrayamazlar yemişlere, διότι οι κουτσοί δέν μπορούν να αναπηδήσουν για (να πιάσουν) τους καρπούς,
çünkü üzerlerine çıkıp διότι ψηλά στα δέντρα να ανεβούν και
silkeleyemezler dalları. να τινάξουν δέν μπορούν τα κλαδιά.
Ceviz ağaçları sevmez topalları... Οι καρυδιές δέν αγαπάνε τους κουτσούς…

Bir acayiptir muhabbet bahsi: Ένα μυστήριο είναι της φιλότητος το θέμα!:
mutlaka kendini dereye atmaz οπωσδήποτε τον εαυτότου στο ρέμα δέν τον πετάει
sevilmeyenlerin hepsi. απο όσους δέν αγαπιούνται ο καθένας.
İnsanların hünerleri çoktur: Των ανθρώπων οι (αξιοσύνες =) ικανότητες πολλές είναι:
insanlar οι άνθρωποι
sevilmeden de sevmesini bilirler... ακόμη και χωρίς να αγαπιούνται να αγαπάνε ξέρουνε (=μπορούνε).

Bir acayiptir muhabbet bahsi, Ένα μυστήριο είναι της φιλότητος το θέμα,
bir acayiptir ένα μυστήριο είναι
ceviz ağacı ile με την καρυδιά
topal Yunus'un hikâyesi... του κουτσού Ιουνούς η ιστορία…

..... Cevizlerini Eylülde döker, … Τα καρύδιατης τον Σεπτέμβριο τα έρριχνε,
yaprakları yeşil dururdu Kasıma kadar. τα φύλλατης πράσινα έμεναν μέχρι το Νοέμβριο.
Ve Çerkeş yolu üzerinden Και στης Τσερκεσίας το δρόμο επάνω
sabah namazı ışıyıp geldiği zaman, της πρωινής προσευχής όταν έφεγγε και ερχόταν η ώρα,
kadınlardan önce uyanırdı dalları. απο τις γυναίκες πρωτύτερα ξυπνούσαν τα κλαδιάτης.
Altından geçerken düşünürdü Yunus... απο τα οποία απο κάτω καθώς περνούσε σκεφτόταν ο Ιουνούς…

..... Düşünmek: …Το να σκέφτεσαι:
ne mukaddes bir iş τί ιερή εργασία
ne felâket τί συμφορά
ne de bahtiyarlıktı, αλλα και τί ευτυχία ήταν!
ve ölüm: ενώ ο θάνατος:
mutlaka varılıp dönülmeyen, οπωσδήποτε που πηγαίνεις και δέν γυρνάς
fakat üzerinde düşünülmeyen αλλα για το οποίο δέν σκέφτεσαι
bir köydü Yunus için... ένα χωριό (ήταν) για τον Ιουνούς.
(=για τον Ιουνούς ο θάνατος ήταν ένα χωριό στο οποίο οπωσδήποτε πηγαίνει κανείς και δέν επιστρέφει, αλλα για το οποίο δέν σκέφτεται κανείς)

..... Cevizlerini Eylülde döker, …Τα καρύδιατης τον Σεπτέμβριο τα έρριχνε,
yaprakları yeşil dururdu Kasıma kadar. τα φύλλατης πράσινα έμεναν ώς το Νοέμβριο.
Güneşte gölgesi hain olurdu, στον ήλιο η σκιάτης προδότρα γινόταν,
rüzgârda konuşurdu kendi kendine, στον άνεμο μιλούσε μόνητης με τον εαυτότης,
dalları yukardan Yunus'a bakar... τα κλαδιάτης απο ψηλά τον Ιουνούς κοίταζαν…

..... Gündüzleri yıldızların niye söndüğünü, …Τις μέρες τα αστέρια γιατί σβήνουν,
dünyanın yuvarlak olduğunu ο κόσμος στρόγγυλος οτι είναι
ve güneşin etrafında döndüğünü και στου ήλιου τα πέριξ οτι γυρίζει
bilmiyordu Yunus. δέν ήξερε ο Ιουνούς.
Bunları biz anlattık ona Αυτά τα πράγματα εμείς του τα εξηγήσαμε
şaşıp kalmadı... έκπληκτος δέν έμεινε…

..... Cevizlerini Eylülde döker, …Τα καρύδιατης τον Σεπτέμβριο τα έρριχνε,
yaprakları yeşil dururdu Kasıma kadar. τα φύλλατης πράσινα έστεκαν ώς το Νοέμβριο.
Yüksekti, genişti alabildiğine. Ψηλή ήταν, φαρδιά ήταν τόσο που δέν γίνεται άλλο.
Üç kişi el ele versen Τρία άτομα χέρι με χέρι πιασμένα άν έβαζες
kütüğünü çeviremezdin. τον κορμότης να περιβάλεις δέν μπορούσες.
Gece altında oturdun muydu Τη νύχτα απο κάτωτης κάθισες;
yıldızları göremezdin. (έτσι και κάθισες απο κάτω απο την καρυδιά) τα άστρα να δείς δέν μπορούσες.
Her gece altında otururdu Yunus... Κάθε νύχτα απο κάτωτης καθόταν ο Ιουνούς.

..... Çinli müslümanlara, …Για Κινέζους μουσουλμάνους,
burunları tek boynuzlu gergedanlara, για ρινόκερους με ένα μόνο κέρατο στη μύτη,
ve bir damla suda bir milyon mikroba dair και σε μιά σταγόνα νερό για ένα εκατομμύριο μικρόβια, σχετικά (με αυτά τα πράγματα)
fikri yoktu Yunus'un. ιδέα δέν είχε ο Ιουνούς
Bunları bizden öğrendiği gün Τη μέρα που έμαθε αυτά τα πράγματα απο μάς
hayret etmedi... δέν θαύμασε…

..... Cevizlerini Eylülde döker, …Τα καρύδιατης τον Σεπτέμβριο τα έρριχνε,
yaprakları yeşil dururdu Kasıma kadar. τα φύλλατης πράσινα έστεκαν ώς τον Νοέμβριο.
Toprağın içinde gider kökleri, Στο έδαφος μέσα πήγαιναν οι ρίζεςτης,
karanlık bir sudur tepende akar. ένα σκούρο υγρό στην κορυφήσου έτρεχε (μάζευε το κεφάλισου ένα σκούρο υγρό όταν καθόσουν απο κάτω απο την καρυδιά).
Her akşam altından geçerdi Yunus... Κάθε βράδυ απο κάτωτης περνούσε ο Ιουνούς…

..... Bir gün ateşimizi yakıp …Μιά μέρα τη φωτιάμας καθώς άναβε
verirken suyumuzu: και καθώς έφερνε το νερόμας:
«- Biz hizmetkârınız senin, «- Εμείς υπηρέτεςσου είμαστε δικοίσου,
sen efendimizsin» - dedik. εσύ ο αφέντηςμας είσαι» του είπαμε.
Şaşırıp kaldı Yunus... Κατάπληκτος έμεινε ο Ιουνούς…

..... Cevizlerini Eylülde döker, …Τα καρύδιατης τον Σεπτέμβριο τα έρριχνε,
yaprakları yeşil dururdu Kasıma kadar. τα φύλλατης πράσινα έστεκαν ώς το Νοέμβριο.
Rüzgârda konuşurdu kendi kendine. Στον άνεμο μιλούσε μόνη με τον εαυτότης.
Yüksekti, genişti alabildiğine. Ψηλή ήταν, φαρδιά ήταν, τόσο που δέν μπορούσε να γίνει περισσότερο.
Gece altında oturdun muydu Τη νύχτα απο κάτωτης κάθισες;
yıldızları göremezdin. τα άστρα δέν τα έβλεπες.
Karanlık bir sudur tepende akar, Ένα σκούρο υγρό στην κορυφήσου έτρεχε,
toprağın içinde gider kökleri, στη γή μέσα πήγαιναν οι ρίζεςτης,
dalları, yukardan Yunus'a bakar... τα κλαδιάτης απο ψηλά τον Ιουνούς κοίταζαν…

«- Köy işi zordur katiyen «-η χωριάτικη εργασία δύσκολη είναι, δέν υπάρχει περίπτωση,
vücut ezilir bir defa. το κορμί συνθλίβεται μιά φορά. (μιά φορά = πάντως)
Toprağa çömelip bak dört tarafa: Στο χώμα κάτσε (κουκούβισε) και κοίτα στις τέσσερις μεριές (=ολόγυρα):
bela hangi inde pusmuş η συμφορά σε ποιά φωλιά να χώθηκε
bilinir mi? μπορεί κανείς να μάθει;
Mümkünü yok vurulsun...» Δυνατότητα δέν υπάρχει να χτυπηθεί…»

Vurmuş belâ, ciğerinden Yunus'u... Χτύπησε η συμφορά στα σπλάχνα τον Ιουνούς…

«- Biz hiç dünyada yaşamış değiliz. «- Εμείς καθόλου στον κόσμο δέν έχουμε ζήσει.
Geldik Ήρθαμε,
gidiyoruz öylesine... φεύγουμε στο έτσι…
Tevatür güzelmiş İstanbul şehri, καθώς όλοι λένε όμορφη είναι η Κωνσταντινούπολη,
varıp görülmesi nasibolmadı. να πάμε να τη δούμε τυχερό δέν στάθηκε.
Velâkin niye tiftiği yok Πρέπει να το πούμε κι αυτό, γιατί να μήν έχουνε τιφτίκι
altmış haneden otuzunun? ...» απο τα εξήντα σπίτια τα τριάντα;

Tiftiği yoktu Yunus'un... Τιφτίκι (κατσίκας λεπτό, μαλακό, γυαλιστερό μαλλί, μοχαΐρι, αγκόρα) δέν είχε ο Ιουνούς…

«- Attığın taş «- η πέτρα που πετάς
dediğin kuşu vurmuyor. το πουλί που σημαδεύεις δέν χτυπά. (παροιμία)
Dünya trene bindi. Η οικουμένη στο τραίνο ανέβηκε.
Gayrı dünya öküzün boynuzunda durmuyor. Άλλο πιά η οικουμένη στου βοδιού το κέρατο δέν στέκεται.
Elimiz ayağımız: öküz. Το χέριμας, το πόδιμας (είναι) το βόδι (=η κινητήρια δύναμη).
Çok zor olur öküzü satmak, μεγάλη δυσκολία γίνεται (=είναι) άν πρέπει το βόδι να πουλήσεις,
yarı ölümdür yani. μισός θάνατος είναι δηλαδή.
Öküz gitti mi korkulursun...» (με τη σκέψη:) το βόδι μήπως έφυγε τρομάρα σε πιάνει…»

Sattılar öküzünü Yunus'un... Το πουλήσανε το βόδι του Ιουνούς…

«- Herhal yolların sonu göründü. «- όπως και να το κάνουμε, των δρόμων το τέλος φάνηκε.
Bu olan işleri akıl almaz. Αυτές που γίνονται τις δουλειές ο νούς δέν τις χωράει.
Toprak sabuna döndü Η γή σε σαπούνι μετατράπηκε,
kayar insanın elinden. γλιστράει απο του ανθρώπου το χέρι.
Cümle mahlukatın mekânı vardır Το κάθε πλάσμα μιά κατοικία έχει,
kurdun mekânı olmaz. (μόνο) για τον λύκο κατοικία δέν γίνεται.
Toprağın elinden kaydı mıydı Η γήσου απο το χέρισου γλίστρησε;
bir mekânsız kurt olursun...» (έτσι και γλίστρησε), ένας χωρίς κατοικία λύκος γίνεσαι…»

Kaydı toprağı elinden Yunus'un... Γλίστρησε η γήτου απο το χέριτου του Ιουνούς…

Cevizlerini Eylülde döker, Τα καρύδιατης τον Σεπτέμβριο τα έρριχνε,
yaprakları yeşil dururdu Kasıma kadar. τα φύλλατης πράσινα έστεκαν μέχρι το Νοέμβρη.
Güneşte gölgesi hain olurdu. Στον ήλιο η σκιάτης προδότρα γινόταν.
Yunus durmadan Ο Ιουνούς χωρίς να σταθεί
Yunus kaybettikçe onu düşünür, Ο Ιουνούς πως την χάνει σκέφτεται,
o, bir şey isteyip, bir şey sormadan (ενώ) εκείνη (η καρυδιά), χωρίς τίποτε να θέλει, χωρίς τίποτε να ρωτά
rüzgârda konuşurdu kendi kendine... στον άνεμο μιλούσε η ίδια στον εαυτότης.

Çocuklara ana, Για τα παιδιά μάνα,
tohuma toprak για τον σπόρο χώμα (χρειάζεται),
ve karı lâzımdır erkek kısmına... (έτσι) και γυναίκα χρειάζεται απο μεριάς του άντρα…

Bir kız kaçırdı Yunus: Μιά κοπέλα «έκλεψε» ο Ιουνούς (kaçırdı επι λέξει σημαίνει «την έκανε να φύγει» (απο το σπίτιτης, την πήρε και ζούσε μαζίτης)
Çünkü düğün pahalı Διότι ο γάμος κοστίζει πολλά χρήματα,
kız kaçırmak ucuz... (ενώ) μιά κοπέλα να «κλέψεις» κοστίζει λίγα.

Fakirin karısı kavi olmaz... Του φτωχού η γυναίκα γερή δέν γίνεται… (καθώς λέει η παροιμία)

Ve bir gün Και μιά μέρα,
Çerkeş yolu üzerinden στης Τσερκεσίας το δρόμο επάνω
sabah namazı ışıyıp geldiği zaman της πρωινής προσευχής όταν έφεξε και ήρθε η ώρα
giderlerdi. φεύγανε.
Yunus'un arkasında yuvarlandı yere, Στου Ιουνούς την πλάτη (εκείνο που κουβαλούσε, εκείνο που είχε στους ώμους) κύλισε (και έπεσε) στη γή,
kırmızı peştemalının içinde ölüverdi... στο κόκκινο ζώματου μέσα νεκρώθηκε…

Topraksız, öküzsüz ve kadınsız, Χωρίς γή, χωρίς βόδι και χωρίς γυναίκα
kaldılar dünyada bir başlarına έμειναν στον κόσμο ολομόναχοι
ceviz ağacı ile Yunus. η καρυδιά και ο Ιουνούς.
Yalnızlık koydukça koydu Yunus'a. Η μοναξιά έπεσε, μα πώς έπεσε, στον Ιουνούς!
El toprağında ter döker oldu. Με το χέρι (ακουμπώντας) στο χώμα, ιδρώτα να χύνει κατάντησε.
Cevizi karanlıkta kaybolur sanıp Την καρυδιά στο σκοτάδι πως χάνει νομίζοντας
uyumaz beklerdi sabaha kadar. δέν κοιμόταν, περίμενε ώς το πρωί.
Yalnızlık umrunda değil cevizin, της μοναξιάς την έγνοια δέν την έχει η καρυδιά,
toprağın içinde gider kökleri, στο έδαφος μέσα πηγαίνουν οι ρίζεςτης,
dalları yukardan Yunus'a bakar... τα κλαδιάτης απο ψηλά τον Ιουνούς κοιτάζουν…

Cevizden konsol yaparlar, Απο καρυδιά κονσόλες φτιάχνουνε,
topal Yunus ne işe yarar? (ενώ) ο κουτσός ο Ιουνούς σε τί να χρησιμεύσει;

Zemheriler geldi barınamazsın. Τα μεγάλα κρύα (22 Δεκ. έως 30 Ιαν.) ήρθανε, δέν μπορείς να βρείς καταφύγιο.
Cevizden konsol yaparlar. Απο καρυδιά κονσόλες φτιάχνουνε.
Gayrı daha fazla sürünemezsin. Άλλο πιά δέν μπορείς να το τραβήξεις.
Sat Yunus cevizini... Πούλα, Ιουνούς, την καρυδιάσου…

Yün yorgan değil bu sarınamazsın. Μάλλινο σκέπασμα δέν είναι αυτή, δέν μπορείς να την τυλιχτείς.
Cevizden konsol yaparlar. Απο καρυδιά κονσόλες φτιάχνουνε.
Bir cansız ağaçtır yaranamazsın. Ένα άψυχο δέντρο είναι, δέν μπορείς (αλλιώς) να ωφεληθείς απο αυτό.
Sat Yunus cevizini... Πούλα, Ιουνούς, την καρυδιάσου…

Varlılar varsıza dokur mu kilim, Εκείνοι που έχουν για ’κείνον που δέν έχει υφαίνουν κιλίμια;
vay cevizin hali, vay benim halim... αλίμονο στης καρυδιάς το χάλι, αλίμονο (και) στο δικόμου το χάλι…

Mekânsız kurda mekândı. Για τον δίχως κατοικία λύκο, κατοικία ήτανε.
Cevizden konsol yaparlar. Απο καρυδιά κονσόλες φτιάχνουνε.
Yarı ağaç, yarı insandı. Μισό δέντρο, μισός άνθρωπος ήτανε.
Sat Yunus cevizini... Πούλα, Ιουνούς, την καρυδιάσου…

Cenaze çırçıplak, kara uzandı. Πτώμα κατάγυμνο, μαύρο, απλώθηκε στο μάκρος.
Cevizden konsol yaparlar. Απο καρυδιά κονσόλες φτιάχνουνε.
Kesildi dalları, dallar budandı. Κόπηκαν τα κλαδιάτης, τα κλαδιά κλαδεύτηκαν (απο τα λεπτότερα κλαδιά).
Sattı Yunus cevizini... Την πούλησε ο Ιουνούς την καρυδιάτου…

Varlılar varsıza dokur mu kilim, Εκείνοι που έχουν για ’κείνον που δέν έχει υφαίνουν κιλίμια;
vay cevizin hali, vay benim halim... αλίμονο στης καρυδιάς το χάλι, αλίμονο (και) στο δικόμου το χάλι…

Sabahın sahibi vardır. Το πρωινό τον αφέντητου τον έχει. (παροιμία: το κάθε πρωινό έχει τον δικότου αφέντη, δηλαδή δέν ξέρεις τί θα φέρει η μέρα που θα ξημερώσει, δέν θα είναι πάντα ίδια η κατάσταση, θα γυρίσει η τύχη για το δικόμας καλό).
Gün daima bulutta kalmaz. Η μέρα (=ο ήλιος) για πάντα στα σύννεφα δέν μένει.
Herhal ilerdedir Όπως και να το κάνουμε, μπροστά (στο μέλλον) είναι
yaşanacak günlerin απο τις μέρες που θα ζήσουμε
en güzelleri... οι πιό όμορφες…
Şimdilik Προς το παρόν
sohbetimizde kederi: στην κουβένταμας η θλίψη:
kesilip κομμένης και
satılmış πουλημένης
bir ceviz ağacının... μιάς καρυδιάς…
(= προς το παρόν, στην κουβένταμας, στην όλη συναναστροφήμας η θλίψη είναι μιάς καρυδιάς που κόπηκε και πουλήθηκε).

Nazım Hikmet Ran (είναι ο θεσσαλονικεύς ποιητής που έγραψε το ανωτέρω ποίημα)

Δημοσίευση στο stixoi.info: 18-04-2013