Κατέχει ο μπουρμάς είντα'ναι ο χουρμάς; Δημιουργός: Antiope11, Karamoggos Norvegicus https://slang.fandom.com/el/wiki/Μπουρμάς Εκτύπωση από: http://www.stixoi.info
Λέξη της ποικιλίας της Κρήτης.
Σημαίνει:
Γενικά τον χαζό, τον άξεστο.
Τον ευνουχισμένο χοίρο.
Το σαλιγκάρι που δεν έχει σκληρύνει το καύκαλό του.
Τον εξισλαμισμένο Κρητικό.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Κατέχει ο μπουρμάς είντα’ναι ο χουρμάς; (Κρητικό γνωμικό)
4
Γιάννης Ιατρού said
3 Οκτωβρίου, 2019 στις 09:17
Μπουρμάς:
Οι τούρκοι στην Κρήτη τους έλεγαν έτσι γιατί έφερον εστριμμένους τους μύστακας, παρά την τουρκικήν συνήθειαν
24
Κιγκέρι said
3 Οκτωβρίου, 2019 στις 10:28
Την παροιμία για τον μπουρμά και τον χουρμά δεν την είχα ξανακούσει. Όταν όμως τη διάβασα στο χτεσινό άρθρο, ήξερα (χωρίς να ξέρω πώς, από πού κι από πότε) ότι μπουρμάς είναι το ευνουχισμένο γουρούνι. Διαβάζοντας τα σχόλια τα χτεσινά και τα παλιότερα στα οποία παρέπεμψε ο κ. Ιατρού, παραξενεύτηκα που δεν αναφέρθηκε αυτή η σημασία. Γκούγκλισα «μπουρμάς» και μου βγήκανε κάτι συνεργεία και ο εξωμότης του σλανγκ. Μετά όμως έψαξα «ευνουχισμένο γουρούνι» και βρήκα αυτό
https://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=3580
όπου αναφέρεται η παροιμία και εξηγείται η λέξη.
Στη συγκεκριμένη παροιμία, μου φαίνεται πιο λογικό μπουρμάς να είναι το γουρούνι, που δεν έχει το δόλιο γκουρμέ αναζητήσεις!
Επίσης, σκέφτομαι ότι ίσως να χρησιμοποιήθηκε περιφρονητικά η λέξη για τους αρνησίθρησκους, παρομοιάζοντάς τους ακριβώς με το ζώο που θεωρείται βδελυρό.
40
Μαρία said
3 Οκτωβρίου, 2019 στις 11:26
10
Ο Δύτης μας είχε εξηγήσει οτι το ρήμα burmak ευνουχίζω προέρχεται απ’ το bükmek στρίβω. Για τους ανθρώπους, επειδή μεταστρέφονται, για τα γουρούνια, επειδή τους τα στρίβουν, ενώ για το δικό μας ρομπινέτο, επειδή το στρίβουμε.
126
ΜΙΚ_ΙΟΣ said
3 Οκτωβρίου, 2019 στις 18:53
(Μερικά τα είχα γράψει από χθες και … βαριέμαι να τα σβήσω. Συγνώμη, αν επαναλάβω κάποια σημερινά, αν και θα προσπαθήσω μιαν … επικαιροποίηση).
Μπουρμάς: Στην υπό συζήτηση έκφραση είναι αυτός που δεν μπορεί να εκτιμήσει την αξία κάποιου φαγητού, πράγματος ή και γεγονότος/πράξης (από στενοκεφαλιά, άγνοια, ιδιοτροπία ή απειρία). Πρόκειται δηλαδή για μια περιφραστική και παροιμιακή απόδοση του αδαούς και άξεστου – όχι ακριβώς χαζού ή βλάκα (που είναι μια εκ των υστέρων και πιο σύγχρονη σημασία).
Και συμφωνώ με το σχ. 27 του ΠμΠ, ως προς τη διαφορετική έννοια άλλων εκφράσεων.
Τις σημασίες της λ. μπουρμάς (που είναι, κυρίως, αυτές οι τρεις που αναφέρει ο Νικοκύρης), τις αναλύει εξονυχιστικά και τεκμηριωμένα ο Βασ. Ορφανός στο «Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα», εκδ. Βικελαίας Βιβλιοθήκης, 2014, σσ. 290-291.
Η τούρκικη προέλευση της λ. έχει επίσης αναφερθεί παλιότερα από τον Δύτη, όπως γράφει και εξηγεί και η Μαρία στο 40. [Το οποίο σχόλιο μού λύνει και τη χθεσινή απορία μου, πού βρήκε ο Ν. Ανδριώτης τη σημασία ’’κρουνός’’ για τον μπουρμά]. Να προσθέσω μόνο ότι και η σημασία ’’σαλιγκάρι’’, ’’χοχλιός’’ σχετίζεται με το στριφτό/ελικοειδές κέλυφός του.
Και το σχ. 36 αναφέρει μια εντελώς τοπική ιδιωματική χρήση της λ. μπουρμάς, που πάλι έχει το χαρακτηριστικό της συστροφής (’’μαντήλα διπλωμένη τριγωνικά και στριμμένη που την τοποθετούσαν στο κεφάλι εν είδει σαλιγκαρόσπιτου’’!!).
Μένει προς απάντηση το ποιά από τις παραπάνω σημασίες έδωσε την έμπνευση στο λαϊκό δημιουργό/θυμόσοφο για τη διατύπωση της παροιμιακής έκφρασης.
Για να μη γράφω τα σημασιολογικά άτοπα που προκύπτουν αν υιοθετήσουμε άλλες ερμηνείες, καταλήγω στη γνώμη μου ότι ο «μπουρμάς» εδώ αναφέρεται με τη σημασία του «χοχλιού». Για τον απλούστατο λόγο ότι είναι αδύνατον ο «χοχλιός» να ξέρει τη λειχουδιά που λέγεται «χουρμάς». Ούτε στους φοίνικες συχνάζει ούτε και, βέβαια, τρώει χουρμάδες (ώριμους ή αγίνωτους). Άσε που δύσκολα επιβιώνει σε ζεστές περιοχές όπου, αντίθετα, ευδοκιμούν οι χουρμαδιές…
Δημοσίευση στο stixoi.info: 31-08-2022 | |