Ako želiš da se nazivaš čovekom
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δε θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
κάθε χειρονομία σου σαν να γκρεμίζεις την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνονται στην νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω απ’τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί ν’ αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη ή το παιδί σου.
Δε θα διστάσεις.
Θ’ απαρνηθείς την λάμπα σου και το ψωμί σου
θ’ απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι
για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις και ούτε θα φοβηθείς.
Το ξέρω, είναι όμορφο ν’ ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ, να κοιτάς εν’ άστρο, να ονειρεύεσαι
είναι όμορφο σκυμμένος πάνω απ’ το κόκκινο στόμα της αγάπης σου
να την ακούς να λεει τα όνειρα της για το μέλλον.
Μα εσύ πρέπει να τ’ αποχαιρετήσεις όλ’ αυτά και να ξεκινήσεις
γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου, για όλα τ’ άστρα, για όλες τις λάμπες και για όλα τα όνειρα
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή και περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη, τη μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ’ το τετραγωνικό μέτρο του κελιού σου
θα συνεχίζεις το δρόμο σου πάνω στη γη.
Κι όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα
θα χτυπάς τον τοίχο του κελιού σου με το δάχτυλο
απ’ τ’ άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.
Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν’ ασπρίζουν τα μαλλιά σου
δε θα γερνάς.
Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος
αφού όλο και νέοι αγώνες θ’ αρχίζουμε στον κόσμο
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό γράμμα στη μάνα σου
θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ’ αρχικά του ονόματός σου και μια λέξη: Ειρήνη
σα νάγραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.
Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό
να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια
σα να στεκόσουνα μπροστά σ’ ολάκερο το μέλλον.
Να μπορείς, απάνω απ’ την ομοβροντία που σε σκοτώνει
εσύ ν’ ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
Ako želiš da se nazivaš čovekom
nećeš ni za trenutak prestati da se boriš za mir i pravdu.
Izaći ćeš na ulice, vikaćeš, usne će ti biti krvave od vikanja,
lice će ti biti krvavo od metaka ali ni korak nazad.
Svaki tvoj vrisak je kamen, bačen u prozore ratnih profitera
svaki tvoj pokret, kao da rušiš nepravdu.
Ali pazi: nemoj da se zaboraviš ni za tren.
Ako se i samo za trenutak setiš svog detinjstva
ostavljaš hiljade dece da budu raskomadana u času dok se nepodozrivo igraju u gradovima
ako za trenutak pogledaš zalazak sunca
sutra će ljudi nestajati u noći rata
ako i za trenutak zastaneš da sanjaš
milioni ljudskih snova postaće prah pod šrapnelima.
Nemaš vremena
nemaš vremena za sebe
ako želiš da se nazivaš čovekom.
Ako želiš da se nazivaš čovekom
možda će biti potrebno da napustiš svoju majku, draganu ili dete.
Nećeš oklevati.
Odreći ćeš se lampe i hleba
odreći ćeš se večernjeg odmora na kućnom pragu
radi tegobnog puta koji vodi u sutra.
Ni pred čim nećeš biti kukavica i nećeš se uplašiti.
Znam, lepo je slušati usnu harmoniku s večeri, gledati u jednu zvezdu, sanjati
lepo je sagnut nad crvenim ustima svoje ljubljene
slušati kako kazuje snove o budućnosti.
Ali ti treba da se oprostiš od svega toga i da kreneš
jer ti si odgovoran za sve usne harmonike sveta, za sve zvezde, za sve lampe i sve snove
ako želiš da se nazivaš čovekom.
Ako želiš da se nazivaš čovekom
možda će biti potrebno da te zatvore na dvadeset ili više godina
ali ti ćeš se i u zatvoru uvek sećati proleća, svoje majke i sveta.
Ti ćeš i kroz kvadratni metar ćelije
nastaviti svoj put na zemlji.
I kada u beskrajnoj tišini, u noći
budeš udarao prstom po zidu ćelije
sa druge strane zida odgovaraće ti Španija.
Ti, makar i video da ti godine prolaze i da ti kosa sedi
nećeš stariti.
Ti ćeš i u zatvoru svakim jutrom osvanjivati sve mlađi
jer će nove borbe počinjati po svetu
ako želiš da se nazivaš čovekom.
Ako želiš da se nazivaš čovekom
moraćeš moći umreti bilo kog jutra.
S večeri u samici pisaćeš veliko nežno pismo svojoj majci
napisaćeš na zidu datum, početna slova svog imena i jednu reč: Mir
kao da si ispisao celu istoriju svog života.
Moći umreti bilo kog jutra
moći stati ispred šest pušaka
kao da stojiš pred čitavom budućnošću.
Moći, preko paljbe koja te ubija
da čuješ milione običnih ljudi koji se pevajući bore za mir.
Ako želiš da se nazivaš čovekom.
Vladimir Boskovic © 13.04.2009