Θεοδώρα Μονεμβασίτη
15-02-2021 15:04 | Το κείμενο προέρχεται από τη συλλογή Υψικάμινος, με την έκδοση της οποίας, το 1935, ο Ανδρέας Εμπειρίκος εισήγαγε τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα. Αναφέρεται στην αγάπη ως διαχρονική αξία της ανθρώπινης ύπαρξης και ύψιστο προορισμό της ζωής. Παρά τις αντιδράσεις έμελλε να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα όλη τη μετέπειτα ποιητική παραγωγή. Η πρώτη ποιητική συλλογή του Εμπειρίκου που είχε τον τίτλο «Υψικάμινος» κυκλοφόρησε το 1935. Ο μεγαλόπνοος και υπερρεαλιστικός λόγος του Εμπειρίκου επιχειρεί να προσδιορίσει την αγάπη ως σκοπό της ζωής. Είναι φανερό ότι το ποίημα διέπεται από αάλλες αρχές και άλλους κανόνες από αυτούς της παραδοιακής ποιήσεως. Η διάσπαση της νοηματικής και μορφικής ακολουθίας αποκλείει την τυπική διάταξη των ενοτήτων. Ωστόσο η φράση «Σκοπός της ζωής μας είναι», επανερχόμενη πέντε φορές αποτελέι δομικό στοιχείο του ποιήματος, καθώς από αυτή αυθόρμητα «αναβλύζουν» οι σκέψεις και τα συναισθήματα του ποιητή. Είναι γεγονός ότι ο Εμπειρίκος επέφερε τη μεγάλη ανατροπή στα ποιητικά πράγματα της χώρας μας, «με το σπάσιμο της μορφής, τη ρευστότητα του θέματος, τον πεζοποιητικό στίχο, την κινητικότητα των συνειρμικών και ονειρικών εικόνων, την μικτή γλώσσα, τις ασύμβατες φαινομενικά λεξιλογικές συνάψεις και την κυρίαρχη θέση του ερωτικού στοιχείο στο έργο του. Χρ. Αργυροπούλου, περ. Φιλόλογος, τ. 76, 2001. Ta ποιητικά αυτά στοιχεία ανιχνεύονται στο ποίημα Τριαντάφυλλα στα παράθυρα. Το ποιήμα παίρνει την μορφή του πεζού λόγου ο στίχος αντικαθίσταται από φράσεις που συνδέονται παρατακτικά μεταξύ τους, το θέμα δεν είναι απόλυτα σαφές, μια αδιόραστη αίσθηση ερωτισμού διαχέεται σ’ αυτό και οι λεξιλογικές συνάψεις ανατρέπουν τη λογική ακολουθία του «αγαλματώδη παρουσία», ατελεύτητη μάζα» «λυσιτελής παραδοχή», «σεσημασμένον δέρας»). Στο ποίημα λειτουργεί ο ακραίος υπερρεαλισμός του Εμπειρίκου. Οι λογικές υπερβάσεις δεν υποκρύπτουν το μήνυμα του ποιήματος και οι συνειρμοί του ποιητή αποκαλύπτουν τον σκοπό, κατά τον ποιητή, της ζωής. Οι επαναλήψεις, οι παρατακτικές συνδέσεις και ο ηχηγρός λόγς παρασκευάζουν τη συναισθηματική φόρτιση και ένταση. Σ’ αυτό άλλωστε συντελεί και η χυμώδης γλώσσα με τα λόγια επθετα και το ρητορικό και ηθικοδιδακτικό της τόνο. Έφερνε μια άλλη ποιοτική αίσθηση, μιαν άλλη ποιητική αντίληψη. Σηματοδοτεί την έναρξη του υπερρεαλισμού στην χώρα μας, εγκαταλείπει τις παλιές δοκιμασμένες ποιητικές τακτικές και προτείνει το σπάσιμο της μορφής, την ρευστότητα του θέματος, τον πεζοποιητικό στίχο, το όνειρο και τον ρεμβασμό και τέλος την αυτόματη γραφή. Γίνεται έτσι ο κυριότερος εκπρόσωπος της νέας ποιητικής γραφής του υπερρεαλισμού. Πηγή: Ανδρέας «Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», σελ. 403-409 Εμπειρίκος, «Τριαντάφυλλα στο Παράθυρο», Χ.Γ.Ρώμας, Δ.Δρακόπουλος, Μ.Φωκά Εκδόσεις Σαββάλας |
